Vladimir Putin અને મસૂદ પેઝેશ્કિયન વચ્ચેની મુલાકાત એવા સમયે થઈ છે જ્યારે ઈઝરાયેલે ઈરાનના મિસાઈલ હુમલાનો બદલો લેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે.
રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ Vladimir Putin શુક્રવારે ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ મસૂદ પેઝેસ્કિયનને મળશે. બંને વચ્ચેની આ મુલાકાત તુર્કમેનિસ્તાનમાં 18મી સદીના કવિની 300મી જન્મજયંતિ નિમિત્તે એક કાર્યક્રમમાં થશે. ઈરાની નેતાઓ તાજેતરના સમયમાં રશિયન રાજકારણીઓ સાથે વારંવાર બેઠકો કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં રશિયા આ સમયે ઈરાન તરફ કેમ ઝૂકી રહ્યું છે તે પ્રશ્ન છે. એવી કઈ જરૂરિયાતો છે જે બંનેને નજીક લાવે છે? નિષ્ણાતે તેની પાછળનું કારણ જણાવ્યું છે.
બંને એકબીજાની બન્યા જરૂરિયાત
વોર ઓન ધ રોક્સ અનુસાર, ઈરાન અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધોમાં 1990 ના દાયકાની શરૂઆતથી સુધારો જોવા મળ્યો છે, જ્યારે રશિયાએ ઈરાનના મોટાભાગના લશ્કરી હાર્ડવેર પૂરા પાડ્યા હતા. જેમાં ટેન્ક, બખ્તરબંધ વાહનો, ટેન્ક વિરોધી મિસાઈલ, ફાઈટર એરક્રાફ્ટ, હેલિકોપ્ટર અને મિસાઈલોનો સમાવેશ થાય છે. પુતિને ખાસ કરીને 1999માં સત્તા સંભાળ્યા બાદ ઈરાન સાથેના સંબંધોમાં સુધારો કર્યો હતો. પુતિનના આગમન પછી, ઈરાન રશિયન શસ્ત્રોનું મુખ્ય ખરીદનાર બન્યું. 2005માં રશિયા અને ઈરાન વચ્ચે એક બિલિયન ડોલરની શસ્ત્ર ડીલ થઈ હતી.
વ્લાદિમીર પુતિન 2012 માં ફરીથી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી જીત્યા પછી, તેમની ઈરાન સાથેની નિકટતા વધુ વધી. CAPS અનુસાર, રશિયાએ ઈરાન પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો અંગે પોતાનું વલણ બદલ્યું અને તેહરાનને શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO) માં નિરીક્ષક બનવા આમંત્રણ આપ્યું. આનાથી બંને દેશોના સંબંધોમાં ગરમાવો આવ્યો.
વર્ષ 2015માં વળાંક આવ્યો.
ફોરેન પોલિસી અનુસાર, બંને દેશો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક જોડાણનો પાયો 2015માં નાખવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે રશિયા અને ઈરાને મળીને સીરિયામાં બશર અલ-અસદને સત્તા સંભાળવામાં મદદ કરી હતી. 2016 માં, રશિયાએ સીરિયામાં બળવાખોરોની જગ્યાઓ પર બોમ્બ લગાવવા માટે ઈરાની બેઝનો ઉપયોગ કર્યો હતો. તે વર્ષે મોસ્કોએ તેહરાન સાથે શસ્ત્રો અને હાર્ડવેર પર 10 બિલિયન ડોલરના સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
રશિયા અને ઈરાન વચ્ચેના સંબંધો માટે 2022 સૌથી મહત્વપૂર્ણ વર્ષ બની ગયું છે. 2022માં યુક્રેન પર રશિયાના આક્રમણ બાદ ઈરાન સાથે તેના સંબંધો વધુ ગાઢ બન્યા છે. ઈરાને યુક્રેન સામેના યુદ્ધમાં રશિયાને સતત મદદ કરી છે. ઈરાને 2022ના અંતમાં રશિયાને સેંકડો ડ્રોન મોકલ્યા હતા. આ ઉપરાંત, રશિયન સેનાને ડ્રોન ચલાવવાની તાલીમ પણ આપવામાં આવી હતી, જેણે યુક્રેનિયન મોરચે રશિયાને ઘણી મદદ કરી હતી.
વોશિંગ્ટન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર નીયર ઈસ્ટ પોલિસીના વરિષ્ઠ ફેલો અન્ના બોર્શચેવસ્કાયા કહે છે કે ઈરાન જેટલો ખુલ્લેઆમ અને સ્વેચ્છાએ રશિયાને ટેકો આપનાર અન્ય કોઈ દેશ નથી. બંને દેશ ભવિષ્યની સૈન્ય જરૂરિયાતોને ઓળખીને એકબીજાને મદદ કરી રહ્યા છે.
અઝરબૈજાનના બાકુમાં સ્થિત મિડલ ઇસ્ટના સ્વતંત્ર રશિયન નિષ્ણાત રુસલાન સુલેમાનોવે અલ જઝીરાને જણાવ્યું કે રશિયા છેલ્લા અઢી વર્ષથી સૈન્ય ક્ષેત્રે ઈરાન સાથે ગાઢ સહયોગ કરી રહ્યું છે. રશિયાને ઈરાની શસ્ત્રોની ખૂબ જ જરૂર છે, જે સારા સંબંધોનું મુખ્ય કારણ છે.