પૌષ માસ 2025: પિતૃઓની શાંતિ માટે કરો તર્પણ અને દાન, જાણો સરળ ઉપાયો
હિન્દુ ધર્મમાં પૌષ મહિનાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. વર્ષ 2025માં આ પવિત્ર મહિનો 5 ડિસેમ્બરથી શરૂ થઈ રહ્યો છે. આ માસ માર્ગશીર્ષ પૂર્ણિમાના બીજા દિવસથી શરૂ થાય છે. આ માસમાં ચંદ્ર પુષ્ય નક્ષત્રમાં રહે છે, તેથી તેનું નામ ‘પૌષ’ પડ્યું છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, પૌષ માસને ‘નાનો પિતૃપક્ષ’ પણ કહેવામાં આવે છે.
આ આખા મહિના દરમિયાન કરવામાં આવેલા શ્રાદ્ધ, દાન અને તર્પણથી પિતૃઓની આત્માને શાંતિ મળે છે, તેમને મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે અને વ્યક્તિના જીવનના કષ્ટો તથા પિતૃદોષ દૂર થાય છે.
ચાલો જાણીએ, આ માસમાં પિતૃ પક્ષની મહત્ત્વપૂર્ણ તિથિઓ કઈ છે અને પિતૃદોષના નિવારણ માટે કયા સરળ ઉપાયો કરવા જોઈએ.
પૌષ માસ 2025: પિતૃ પક્ષની મહત્ત્વપૂર્ણ તિથિઓ
પૌષ માસમાં કેટલીક વિશેષ તિથિઓ હોય છે, જેના પર પિતૃઓની પૂજા, શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરવાથી ઉત્તમ ફળ મળે છે. આ દિવસોમાં પિતૃઓને યાદ કરવા અને તેમનું સન્માન કરવું અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે:
સંક્રાંતિ (Sankranti): પૌષ માસમાં સૂર્ય ભગવાન ધન રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, જેને ‘ધન સંક્રાંતિ’ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે દાન-પુણ્ય અને તર્પણનું વિશેષ મહત્ત્વ છે.
અમાવસ્યા (Amavasya): પૌષ માસની અમાવસ્યા (Paush Amavasya) ને પિતૃઓ માટે શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરવા માટે સૌથી વધુ ફળદાયી માનવામાં આવે છે. આ દિવસે કરવામાં આવેલા અનુષ્ઠાનોથી પિતૃઓ સૌથી વધુ પ્રસન્ન થાય છે.
પૂર્ણિમા (Purnima): માસના અંતમાં આવતી પૂર્ણિમાનો દિવસ પણ પિતૃઓ માટે વિશેષ હોય છે.
પિતૃ દોષ નિવારણના સરળ અને અસરકારક ઉપાયો
પૌષ માસનો ‘નાનો પિતૃપક્ષ’ માત્ર ધાર્મિક પરંપરા નથી, પરંતુ તે જીવનમાં સુખ, શાંતિ અને સકારાત્મક ઊર્જા લાવવાનો એક મહાન અવસર છે. જ્યોતિષીઓ અનુસાર, કેટલાક સામાન્ય ઉપાયો કરીને પિતૃદોષમાંથી મુક્તિ મેળવી શકાય છે:
પીપળાના વૃક્ષ નીચે દીવો: રોજિંદા અથવા શનિવારના દિવસે પીપળાના વૃક્ષ નીચે સરસવના તેલનો દીવો પ્રગટાવો. દીવામાં કાળા તલ અવશ્ય નાખો. દીવો પ્રગટાવ્યા પછી શ્રદ્ધાપૂર્વક વૃક્ષની પરિક્રમા કરો. આનાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે.
બ્રાહ્મણોને ભોજન અને દાન: પૌષ માસની વિશેષ તિથિઓ (જેમ કે અમાવસ્યા) પર બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવો. તેમને પોતાની શક્તિ મુજબ દક્ષિણા, વસ્ત્રો અને અનાજનું દાન કરો. આનાથી પિતૃઓની આત્મા તૃપ્ત થાય છે અને તેમના આશીર્વાદ મળે છે.
પિતૃ સ્તોત્રનો પાઠ: પિતૃદોષ નિવારણ માટે શ્રીમદ્ ભાગવતના પ્રસિદ્ધ ‘ગજેન્દ્ર મોક્ષ અધ્યાય’નો પાઠ કરવો અત્યંત લાભદાયી માનવામાં આવે છે. આ પાઠ મોક્ષ પ્રદાન કરનારો છે.
સાપ્તાહિક ઉપાય (શનિવાર): દરેક શનિવારે કાળા કૂતરાને અડદની રોટલી ખવડાવો. સાથે જ, કાળી કીડીઓ અને અન્ય પશુ-પક્ષીઓ માટે પણ ભોજનની વ્યવસ્થા કરો.
દૈનિક તર્પણ વિધિ: જેમના માતા-પિતા જીવિત નથી, તેમણે દરરોજ સવારે સ્નાન કર્યા પછી એક લોટો પાણી માં દૂધ અને તલ મેળવીને દક્ષિણ દિશા તરફ મુખ રાખીને તર્પણ કરવું જોઈએ.
ખરમાસમાં કરો સૂર્ય ઉપાસના
પૌષ માસમાં સૂર્ય ભગવાન ધન રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, જેના કારણે આ મહિનો ખરમાસ (Kharmas) કહેવાય છે. ખરમાસ દરમિયાન લગ્ન, મુંડન, ગૃહપ્રવેશ જેવા શુભ કાર્યો પર રોક હોય છે.
પરંતુ, આ માસમાં સૂર્યની ઉપાસનાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. સૂર્યને અર્ઘ્ય આપવાથી વ્યક્તિને બળ, બુદ્ધિ, વિદ્યા, યશ અને ધનની પ્રાપ્તિ થાય છે. જ્યોતિષીઓ અનુસાર, આ માસમાં પિતૃઓને પિંડદાન કરવાથી તેમને વૈકુંઠની પ્રાપ્તિ થાય છે.
પૌષ માસમાં શ્રદ્ધાપૂર્વક કરવામાં આવેલા આ નાના ઉપાયો તમારા જીવનમાં મોટો લાભ લાવી શકે છે.
