કોઈ પણ એપ વગર જ ખબર પડી જશે કે કોણ કોલ કરે છે, ટેલિકોમ કંપનીઓની નવી ભેટ
ડિજિટલ ઇન્ડિયાના આ યુગમાં જ્યાં સ્માર્ટફોને આપણું જીવન સરળ બનાવ્યું છે, ત્યાં અજાણ્યા નંબરો પરથી આવતા ‘સ્પામ’ અને ‘ફ્રોડ’ કોલ્સે નવી મુસીબત ઊભી કરી છે. અત્યાર સુધી આપણે અજાણ્યા કોલરની ઓળખ માટે ‘ટ્રુકોલર’ (Truecaller) જેવી થર્ડ-પાર્ટી એપ્સ પર નિર્ભર રહેતા હતા. પરંતુ હવે એક મોટો ફેરફાર થવા જઈ રહ્યો છે. ભારત સરકાર અને ટેલિકોમ કંપનીઓએ (Jio, Airtel, VI) મળીને એક એવી સર્વિસ શરૂ કરી છે, જેનાથી કોઈ પણ એપ વગર તમારા ફોનની સ્ક્રીન પર કોલ કરનારનું અસલી નામ દેખાશે.
ટેલિકોમ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (TRAI) અને દૂરસંચાર વિભાગના આદેશ બાદ ટેલિકોમ કંપનીઓએ કોલર નેમ પ્રેઝન્ટેશન (CNAP) સર્વિસ રોલઆઉટ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
શું છે CNAP સર્વિસ અને તે કેવી રીતે કામ કરે છે?
CNAPનું પૂરું નામ Calling Name Presentation છે. આ એક એવી ટેકનોલોજી છે જે કોલ આવે ત્યારે મોબાઈલ સ્ક્રીન પર કોલરનું નામ પ્રદર્શિત કરે છે.
અસલી નામની ઓળખ: ટ્રુકોલર પર નામ ઘણીવાર લોકો પોતાની મરજી મુજબ બદલી નાખે છે, પરંતુ CNAP સર્વિસમાં એ જ નામ દેખાશે જે કોલરે સિમ કાર્ડ ખરીદતી વખતે તેના KYC (સરકારી આઈડી) માં આપ્યું છે.
ડિફોલ્ટ ફીચર: આ માટે તમારે અલગથી કોઈ એપ ડાઉનલોડ કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. આ તમારા સિમ કાર્ડ અને નેટવર્કનું એક ડિફોલ્ટ ફીચર હશે.
પ્રાઈવસી અને સુરક્ષા: જો કોઈ યુઝર પોતાની ઓળખ બતાવવા માંગતો ન હોય, તો તેને આ સર્વિસ ડિએક્ટિવેટ કરવાનો વિકલ્પ પણ મળી શકે છે, જોકે સુરક્ષાની દૃષ્ટિએ નામ દેખાવું ફરજિયાત કરવા પર વિચાર ચાલી રહ્યો છે.
ટ્રુકોલર અને CNAP વચ્ચે શું તફાવત છે?
ઘણીવાર લોકો આને ટ્રુકોલર જેવું જ માને છે, પરંતુ ટેકનિકલ રીતે આ ઘણું અલગ અને વધુ વિશ્વાસપાત્ર છે:
| ફીચર | ટ્રુકોલર (Truecaller) | CNAP સર્વિસ (Jio/Airtel) |
| ડેટા સોર્સ | ક્રાઉડ-સોર્સિંગ (કોન્ટેક્ટ લિસ્ટમાંથી) | સત્તાવાર KYC રેકોર્ડ (ID પ્રૂફ) |
| ચોકસાઈ | ક્યારેક ખોટા નામ (જેમ કે- ‘Plumber’ કે ‘Spam’) | 100% સચોટ (જે આધાર/વોટર આઈડીમાં છે) |
| એપની જરૂરિયાત | હા, ઇન્ટરનેટ અને એપ ફરજિયાત છે | ના, આ સીધું નેટવર્ક દ્વારા કામ કરશે |
| બેટરી/સ્ટોરેજ | વધુ વપરાશ કરે છે | કોઈ વધારાનો વપરાશ નહીં |
કયા રાજ્યોમાં આ સર્વિસ શરૂ થઈ?
ટેલિકોમ કંપનીઓએ ગયા વર્ષે મુંબઈ અને હરિયાણામાં આનું સફળ ટ્રાયલ કર્યું હતું. હવે તેને તબક્કાવાર સમગ્ર દેશમાં લાગુ કરવામાં આવી રહી છે:
રિલાયન્સ જીઓ (Reliance Jio): જીઓએ આ સર્વિસ હરિયાણા, પશ્ચિમ બંગાળ, રાજસ્થાન, કેરળ, બિહાર, ઝારખંડ અને ઓડિશા જેવા રાજ્યોમાં શરૂ કરી દીધી છે.
એરટેલ (Airtel): એરટેલે મધ્ય પ્રદેશ, ગુજરાત, જમ્મુ-કાશ્મીર અને પશ્ચિમ બંગાળના કેટલાક સર્કલ્સમાં આને લાઈવ કરી દીધી છે.
વોડાફોન આઈડિયા (VI): VI એ મહારાષ્ટ્ર અને તમિલનાડુના કેટલાક પસંદગીના વિસ્તારોમાં આની શરૂઆત કરી છે.
BSNL: સરકારી કંપની BSNL અત્યારે પશ્ચિમ બંગાળમાં આનું ટેસ્ટિંગ કરી રહી છે અને ટૂંક સમયમાં તેને દેશભરમાં લાગુ કરશે.
સાયબર ફ્રોડ અને સ્કેમ પર લાગશે લગામ
આ સર્વિસનો સૌથી મોટો ફાયદો સાયબર ગુનાઓને રોકવામાં મળશે. આજકાલ સ્કેમર્સ ‘બેંક અધિકારી’ કે ‘પોલીસ’ બનીને કોલ કરે છે અને લોકોને લૂંટે છે.
ફેક આઈડીની ઓળખ: હવે જો કોઈ સ્કેમર અજાણ્યા નંબર પરથી કોલ કરશે, તો સ્ક્રીન પર તેનું એ જ નામ દેખાશે જે તેના આઈડી પર નોંધાયેલું છે.
કોલ ઉપાડતા પહેલા નિર્ણય: યુઝરને કોલ ઉપાડતા પહેલા જ ખબર પડી જશે કે કોલ કોઈ બેંકમાંથી છે, કોઈ પરિચિતનો છે કે કોઈ માર્કેટિંગ કંપનીનો.
અજાણ્યા કોલથી સુરક્ષા: લોકો અણધાર્યા જાહેરાત અને છેતરપિંડીવાળા કોલ્સને ઇગ્નોર કરી શકશે, જેનાથી સમય અને પૈસા બંને બચશે.
યુઝર્સ માટે જરૂરી બાબતો
આ સર્વિસ હાલમાં ધીમે-ધીમે તમામ સ્માર્ટફોન અને નેટવર્ક પર અપડેટ કરવામાં આવી રહી છે. આ માટે તમારે તમારો ફોન અપડેટ રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. કેટલાક જૂના હેન્ડસેટ્સમાં કદાચ સોફ્ટવેર અપડેટની જરૂર પડે જેથી તેઓ નેટવર્ક પરથી આવતા ‘નામ’ વાળા સિગ્નલને સ્ક્રીન પર બતાવી શકે.
નિષ્કર્ષ
CNAP સર્વિસ ભારતીય દૂરસંચાર ક્ષેત્રમાં એક ક્રાંતિકારી પગલું છે. આ માત્ર આપણી પ્રાઈવસીને સુરક્ષિત નહીં કરે પરંતુ ટ્રુકોલર જેવી એપ્સ પર આપણી નિર્ભરતાને પણ ખતમ કરશે. હવે તમે નિશ્ચિંત થઈને ફોન ઉપાડી શકશો કારણ કે તમને ખબર હશે કે બીજી તરફ કોણ છે.
