જીવનને સંકટમાં મૂકતી 17 આદતો અને તેના પરિણામો
સનાતન ધર્મના ૧૮ મહાપુરાણોમાં ‘ગરુડ પુરાણ’નું વિશિષ્ટ સ્થાન છે. ભગવાન વિષ્ણુ અને તેમના વાહન ગરુડ વચ્ચેના સંવાદ રૂપે રચાયેલ આ પુરાણ માત્ર મૃત્યુ પછીની સ્થિતિઓનું વર્ણન નથી કરતું, પરંતુ તે એક ‘જીવન માર્ગદર્શિકા’ પણ છે. તેમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે મનુષ્યના કર્મ જ તેના સુખ અને દુઃખનું નિર્ધારણ કરે છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર, આપણી દૈનિક જીવનની ૧૭ એવી આદતો છે જે પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે આપણી આયુષ્ય, સ્વાસ્થ્ય અને સૌભાગ્યને ક્ષીણ કરે છે.
જો આ આદતોને સમયસર બદલવામાં ન આવે, તો વ્યક્તિનું જીવન કષ્ટોથી ભરાઈ જાય છે. ચાલો, આ ૧૭ આદતો અને તેની અસરોનું વિગતવાર વિશ્લેષણ કરીએ:
૧. અસત્ય અને છળ (જૂઠ બોલવું અને છેતરપિંડી)
સત્યને ઈશ્વરનું રૂપ માનવામાં આવે છે. ગરુડ પુરાણ મુજબ, જે વ્યક્તિ પોતાના સ્વાર્થ માટે વારંવાર જૂઠ બોલે છે અથવા બીજાને છળ-કપટથી છેતરે છે, તેની માનસિક શાંતિ નષ્ટ થઈ જાય છે. જૂઠ બોલવાથી વ્યક્તિનું તેજ ઘટે છે અને તે સમાજમાં વિશ્વાસ ગુમાવે છે, જેના કારણે અંતે તેને એકલતા અને માનસિક પીડા ભોગવવી પડે છે.
૨. સીધો સૂર્ય દર્શન (વિશિષ્ટ સંજોગોમાં)
સૂર્ય ઉર્જાનો સ્ત્રોત છે, પરંતુ તેને કોઈપણ સુરક્ષા વિના અથવા પ્રતિબંધિત સમયે (જેમ કે ગ્રહણ દરમિયાન અથવા બપોરના આકરા તડકામાં) સીધો જોવો તે શારીરિક અને આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ હાનિકારક માનવામાં આવે છે. આ આંખોની રોશની અને શરીરની ઉર્જા પ્રણાલી પર નકારાત્મક અસર કરે છે, જે આયુષ્યને પ્રભાવિત કરી શકે છે.
૩. નાસ્તિકતા અને અધર્મ (ઈશ્વરમાં અવિશ્વાસ)
ઈશ્વરમાં વિશ્વાસનો અર્થ માત્ર મૂર્તિ પૂજા નથી, પરંતુ નૈતિક મૂલ્યો અને બ્રહ્માંડના ન્યાયમાં વિશ્વાસ છે. જે વ્યક્તિ ધર્મ અને કર્મના માર્ગને ત્યાગીને સંપૂર્ણપણે નાસ્તિક અને સ્વાર્થી બની જાય છે, તે જીવનના સંકટો સમયે માનસિક રીતે તૂટી જાય છે. આધ્યાત્મિક આધાર વિના જીવન દિશાહીન અને તણાવપૂર્ણ બની જાય છે.
૪. વડીલો અને ગુરુઓનું અનાદર
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં માતા-પિતા અને ગુરુઓને સર્વોચ્ચ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર, જે વ્યક્તિ પોતાના વડીલોનું અપમાન કરે છે, તેને માત્ર આ જન્મમાં તિરસ્કાર નથી વેઠવો પડતો, પણ તેના પુણ્ય કર્મો પણ નષ્ટ થાય છે. વડીલોના આશીર્વાદ સુરક્ષા કવચ સમાન હોય છે; તેને ગુમાવવાથી જીવનમાં મુશ્કેલીઓ વધી જાય છે.
૫. જાણીજોઈને ખોટો માર્ગ પસંદ કરવો
ઘણીવાર વ્યક્તિ લાભની લાલચમાં જાણતા હોવા છતાં અધર્મ કે ખોટો રસ્તો પસંદ કરે છે. ગરુડ પુરાણ કહે છે કે અનૈતિક કાર્યોથી મેળવેલી સફળતા ક્ષણિક હોય છે. ખોટા રસ્તે ચાલવાથી મનમાં સતત ભય અને અસલામતી રહે છે, જે જીવનને નર્ક સમાન બનાવી દે છે.
૬. નકારાત્મક વિચાર અને ઘૃણા
બીજા પ્રત્યે મનમાં દ્વેષ, ઈર્ષ્યા કે નફરત રાખવી એ પોતાના વિનાશનું કારણ બને છે. ખાસ કરીને સ્ત્રીઓ અને બાળકો પ્રત્યે દુર્ભાવના રાખવી પાપની શ્રેણીમાં આવે છે. નકારાત્મક વિચારો આપણા શરીરના રસાયણોને અસર કરે છે, જેનાથી માનસિક બીમારીઓ અને સંબંધોમાં તિરાડ આવે છે.
૭. બ્રહ્મચર્યના નિયમોનું ઉલ્લંઘન
ગરુડ પુરાણમાં વિશિષ્ટ તિથિઓ (જેમ કે અમાસ, પૂનમ, આઠમ અને ચૌદસ) પર સંયમ રાખવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. આ તિથિઓ પર શારીરિક અને માનસિક પવિત્રતા ન જાળવવાથી વ્યક્તિની જીવની શક્તિ (ઓજસ) ઘટે છે અને શરીર રોગોનું ઘર બની જાય છે.
૮. અશુદ્ધ અરીસાનો ઉપયોગ
તૂટેલા કે ગંદા કાચમાં પોતાનો ચહેરો જોવો અશુભ માનવામાં આવે છે. વાસ્તુશાસ્ત્ર અને ગરુડ પુરાણ મુજબ, આ નકારાત્મક ઉર્જાને આમંત્રણ આપે છે અને વ્યક્તિના આત્મવિશ્વાસને અસર કરે છે. તેને ભ્રમ અને માનસિક અશાંતિનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
૯. ખોટી દિશામાં શયન
સૂવાની દિશાનો સ્વાસ્થ્ય સાથે સીધો સંબંધ છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર, દક્ષિણ કે દક્ષિણ-પશ્ચિમ તરફ માથું રાખીને સૂવાની સલાહ આપવામાં આવે છે જેથી પૃથ્વીના ચુંબકીય ક્ષેત્ર સાથે શરીરનો તાલમેલ જળવાઈ રહે. ઉત્તર તરફ માથું રાખીને સૂવાથી માથાનો દુખાવો અને માનસિક તણાવ થઈ શકે છે.
૧૦. સંપૂર્ણ અંધકારમાં સૂવું
સંપૂર્ણ અંધારાવાળા રૂમમાં સૂવું, જ્યાં પ્રકાશનું એક કિરણ પણ ન હોય, તેને ગરુડ પુરાણમાં અયોગ્ય ગણાવ્યું છે. બેડરૂમમાં એક ઝીણો પ્રકાશ કે દીવો હોવો જરૂરી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સંપૂર્ણ અંધકાર નકારાત્મક શક્તિઓ અને ખરાબ સપનાઓને પ્રોત્સાહન આપે છે.
૧૧. તૂટેલા પલંગનો ઉપયોગ
તૂટેલું ફર્નિચર, ખાસ કરીને પલંગ, ઘરમાં દરિદ્રતા અને અશાંતિનું કારણ બને છે. તૂટેલો પલંગ ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડે છે અને શરીરમાં દુખાવો કે અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ઉભી કરે છે, જેનાથી વ્યક્તિનો સ્વભાવ ચીડિયો બની જાય છે.
૧૨. દિવ્યાંગોની મજાક ઉડાવવી
કોઈની શારીરિક અક્ષમતાની મજાક ઉડાવવી એ સૌથી ક્રૂર કર્મોમાંનું એક છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર, આવું કરનાર વ્યક્તિ પોતાનું નસીબ પોતે જ બગાડે છે. બીજાની લાચારી પર હસવાથી વ્યક્તિનું સંચિત પુણ્ય સમાપ્ત થઈ જાય છે અને ભવિષ્યમાં ગંભીર કષ્ટોનો સામનો કરવો પડે છે.
૧૩. ઉધાર લીધેલી વસ્તુઓ પર વધુ પડતી નિર્ભરતા
બીજાના કપડાં, પગરખાં કે ખોરાક પર આશ્રિત રહેવું સ્વાભિમાનને હણી નાખે છે. ગરુડ પુરાણ કહે છે કે બીજાની ઉર્જા સાથે જોડાયેલી વસ્તુઓનો વધુ પડતો ઉપયોગ તમારા પોતાના વ્યક્તિત્વ અને ઓરા (Aura) ને નબળો પાડે છે, જેની અસર સ્વાસ્થ્ય અને આયુષ્ય પર પડી શકે છે.
૧૪. અશુદ્ધ વાતાવરણમાં રહેવું
ગંદકી એ દરિદ્રતાની જનની છે. જે વ્યક્તિ ગંદા અને અશુદ્ધ સ્થળોએ રહે છે, તે માત્ર રોગોને જ આમંત્રણ નથી આપતી, પણ લક્ષ્મીજીને પણ દૂર ભગાવે છે. મનની શુદ્ધિ માટે વાતાવરણની શુદ્ધિ અનિવાર્ય છે.
૧૫. અશુદ્ધ હાથે કાર્ય કરવું
ભોજન કરવું, વાંચવું કે કોઈપણ મહત્વપૂર્ણ કાર્ય ગંદા હાથે કરવું અશુભ છે. આ શિસ્તહીનતાનું પ્રતીક છે અને સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ઘાતક છે. ગરુડ પુરાણ સ્વચ્છતાને સંસ્કાર અને દીર્ઘાયુનો આધાર માને છે.
૧૬. પરનિંદા (બીજાની બુરાઈ કરવી)
પીઠ પાછળ બીજાની ટીકા કરવી કે ચુગલી કરવી એ માનસિક રોગ સમાન છે. આ આદત વ્યક્તિના ચરિત્રને પતન તરફ દોરી જાય છે અને બિનજરૂરી દુશ્મનાવટ પેદા કરે છે. નિંદા કરનાર વ્યક્તિ હંમેશા બીજાના દોષ શોધવામાં વ્યસ્ત રહે છે, જેનાથી તે પોતાના સુધારાની તક ગુમાવે છે.
૧૭. આળસ અને શિસ્તહીનતા
આળસને મનુષ્યનો સૌથી મોટો શત્રુ કહેવામાં આવ્યો છે. સમયનું સન્માન ન કરવું અને કામને ટાળવું એ જીવનમાં નિષ્ફળતાનું મુખ્ય કારણ છે. શિસ્તહીન જીવનશૈલી ધીમે ધીમે વ્યક્તિને હતાશા અને આર્થિક તંગી તરફ ધકેલી દે છે.
નિષ્કર્ષ
ગરુડ પુરાણની આ ૧૭ વાતો માત્ર ધાર્મિક માન્યતાઓ નથી, પરંતુ તે સંતુલિત અને મર્યાદિત જીવન જીવવાના મનોવૈજ્ઞાનિક અને વૈજ્ઞાનિક સૂત્રો પણ છે. આ આદતોનો ત્યાગ કરીને અને શિસ્ત અપનાવીને કોઈપણ વ્યક્તિ પોતાના જીવનને સંકટમુક્ત, આરોગ્યપ્રદ અને સુખમય બનાવી શકે છે.
