હેપેટાઇટિસ: લિવરમાં સોજો લાવતી આ ગંભીર બીમારીના શરૂઆતી સંકેતોને ક્યારેય અવગણશો નહીં

હેપેટાઇટિસ: લિવરને ચૂપચાપ નુકસાન પહોંચાડતો રોગ, ડૉક્ટર પાસેથી જાણો તેના પ્રારંભિક લક્ષણો અને બચાવ

હેપેટાઇટિસ એક ગંભીર બીમારી છે જે યકૃત (લિવર) ને ઘણું નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તે લિવરમાં આવતા એક પ્રકારના સોજાની સ્થિતિ છે. આ રોગ ઘણા પ્રકારનો હોય છે અને તેના સંક્રમણની રીતો પણ અલગ-અલગ છે. હેપેટાઇટિસના લક્ષણો, કારણો અને બચાવ વિશે સર ગંગારામ હોસ્પિટલના ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ગેસ્ટ્રોલોજી, લિવર એન્ડ પેનક્રિયાટિક બિલરી સાયન્સના ચેરમેન ડૉ. અનિલ અરોડા પાસેથી માહિતી મેળવીએ.

હેપેટાઇટિસના પ્રકાર અને કારણો

ડૉ. અનિલ અરોડાના જણાવ્યા મુજબ, હેપેટાઇટિસ ઘણા પ્રકારનો હોય છે અને દરેક પ્રકાર લિવરને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

મુખ્ય પ્રકારો:

સૌથી સામાન્ય છે વાયરલ હેપેટાઇટિસ, જેના મુખ્ય પ્રકારો નીચે મુજબ છે:

1. હેપેટાઇટિસ A
2. હેપેટાઇટિસ B
3. હેપેટાઇટિસ C
4. હેપેટાઇટિસ D અને E (ઓછા સામાન્ય)

કારણો:

ડૉ. અરોડાના મતે, હેપેટાઇટિસ ઘણા કારણોસર થઈ શકે છે:

• વાયરસ સંક્રમણ (સૌથી સામાન્ય): જુદા જુદા વાયરસના સંપર્કમાં આવવું.
• આલ્કોહોલ અને ડ્રગ્સ: જો તમે દારૂ અને માદક દ્રવ્યોનું વધુ પડતું સેવન કરો છો.
• લિવરને નુકસાન પહોંચાડતી અન્ય બીમારીઓ: અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ જે લિવરને નુકસાન પહોંચાડે છે.
• રસાયણોનો સંપર્ક: કેટલાક રસાયણોના સંપર્કમાં આવવાથી.

હેપેટાઇટિસ કેવી રીતે ફેલાય છે?

હેપેટાઇટિસ વિવિધ રીતે ફેલાય છે:

• હેપેટાઇટિસ B: આ સંક્રમિત લાળ, વીર્ય (અસુરક્ષિત જાતીય સંબંધ) દ્વારા ફેલાઈ શકે છે. તે જન્મ દરમિયાન માતા-પિતા દ્વારા બાળકમાં પણ ફેલાઈ શકે છે (ક્રોનિક હેપેટાઇટિસ B).
• હેપેટાઇટિસ C અને D: આ વાયરસ ધરાવતા વ્યક્તિના લોહીના સંપર્કમાં આવવાથી ફેલાય છે.
• હેપેટાઇટિસ A અને E: જો તમે એવું ભોજન કરો છો અથવા પાણી પીઓ છો જેમાં આ વાયરસ હોય, તો તમને આ પ્રકારનો હેપેટાઇટિસ થઈ શકે છે. જોકે, આ પ્રકાર સામાન્ય રીતે ગંભીર હોતા નથી.

હેપેટાઇટિસના પ્રારંભિક (ગુપ્ત) લક્ષણો

ડૉક્ટરના મતે, હેપેટાઇટિસ ગુપ્ત રીતે શરીરમાં ફેલાઈ શકે છે, અને શરૂઆતમાં તમને તમારા શરીરમાં ફેરફારો તરત નજરે ન પણ આવે. જો લક્ષણો દેખાય, તો તે આ હોઈ શકે છે:

• ઝાડા (અતિસાર)
• થાક (થકાવટ)
• નબળાઈ અથવા સામાન્ય રીતે અસ્વસ્થતા અનુભવવી
• તાવ (જો વાયરલ સંક્રમણ હોય)
• ઉબકા આવવા અથવા ભૂખ ન લાગવી
• પેટના ઉપરના ભાગમાં જમણી બાજુએ દુખાવો

હેપેટાઇટિસના ગંભીર લક્ષણો

જ્યારે રોગ ગંભીર રૂપ લે છે, ત્યારે નીચેના લક્ષણો દેખાઈ શકે છે:

• ઘેરા રંગનો પેશાબ
• હળવા રંગનો મળ
• ત્વચામાં ખંજવાળ
• પીળિયો (Jaundice): ત્વચાનો પીળો પડવો અથવા આંખોના સફેદ ભાગનું પીળું થવું.

સમયસર લક્ષણોની ઓળખ કરવાથી આ રોગને ગંભીર રૂપ લેતા અટકાવી શકાય છે.

 હેપેટાઇટિસથી બચાવ કેવી રીતે કરવો?

હેપેટાઇટિસથી બચવા માટે નીચેના પગલાં લેવા ખૂબ જ જરૂરી છે:

• સ્વચ્છ પાણી પીવું: હંમેશા ફિલ્ટર કરેલું અથવા ઉકાળેલું સ્વચ્છ પાણી પીવો.
• સ્વચ્છ ભોજન: સ્વચ્છ અને સુરક્ષિત રીતે તૈયાર કરાયેલું ભોજન કરવું.
• હેપેટાઇટિસ B ની રસી: હેપેટાઇટિસ B થી બચવા માટે સમયસર રસીકરણ કરાવવું.
• સુરક્ષિત જાતીય સંબંધ: હેપેટાઇટિસ B અને C જેવા વાયરસથી બચવા માટે સુરક્ષિત જાતીય સંબંધો જાળવવા.