નવા નિયમોથી રોકાણકારોના ખિસ્સા પર સીધી હકારાત્મક અસર પડશે; TER ના બદલે ‘બેઝ એક્સપેન્સ રેશિયો’ (BER) લાગુ થશે.
શેરબજારના નિયામક, ભારતીય સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ (SEBI) એ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને ફાઇનાન્શિયલ માર્કેટ સાથે જોડાયેલા નિયમોમાં અનેક મોટા ફેરફારોને મંજૂરી આપી છે, જેની સીધી અસર સામાન્ય રોકાણકારોના ખિસ્સા પર પડવાની અપેક્ષા છે. બુધવાર, 17 ડિસેમ્બર, 2025 ના રોજ લેવામાં આવેલા આ નિર્ણયોનો મુખ્ય હેતુ રોકાણને સરળ બનાવવું, ખર્ચ ઘટાડવો અને સિસ્ટમને વધુ પારદર્શક બનાવવાનો છે.
આ વ્યાપક ફેરફારો હેઠળ, સેબીએ જૂના ‘સેબી (મ્યુચ્યુઅલ ફંડ) રેગ્યુલેશન, 1996’ ને બદલીને નવા ‘સેબી (મ્યુચ્યુઅલ ફંડ) રેગ્યુલેશન, 2026’ ને મંજૂરી આપી દીધી છે.
1. એક્સપેન્સ રેશિયોમાં ફેરફાર: પારદર્શિતા સૌથી આગળ
રોકાણકારો માટે સૌથી મહત્વનો ફેરફાર મ્યુચ્યુઅલ ફંડના ખર્ચ સાથે જોડાયેલ છે, જેને અત્યાર સુધી ‘ટોટલ એક્સપેન્સ રેશિયો’ (TER) કહેવામાં આવતો હતો. હવે સેબીએ તેનું નામ બદલીને ‘બેઝ એક્સપેન્સ રેશિયો’ (BER) રાખ્યું છે.
નવા નિયમો અનુસાર:
- TER ની નવી ગણતરી: હવે ટોટલ એક્સપેન્સ રેશિયો (TER) એ બેઝ એક્સપેન્સ રેશિયો, બ્રોકરેજ અને રેગ્યુલેટરી તથા વૈધાનિક શુલ્કના કુલ સરવાળા તરીકે ગણવામાં આવશે.
- શુલ્ક અલગ હશે: સિક્યોરિટીઝ ટ્રાન્ઝેક્શન ટેક્સ (STT), GST, સ્ટેમ્પ ડ્યુટી, સેબી ફી અને એક્સચેન્જ ફી જેવા તમામ કાનૂની શુલ્ક હવે બેઝ એક્સપેન્સ રેશિયોથી અલગ રાખવામાં આવશે.
- હેતુ: આ ફેરફારથી રોકાણકારોને સ્પષ્ટપણે દેખાશે કે ફંડ મેનેજમેન્ટ પાછળ કેટલો ખર્ચ થઈ રહ્યો છે અને વાસ્તવિક ફંડ મેનેજમેન્ટ ખર્ચની તુલના કરવી સરળ બનશે.
2. ખર્ચની ઉપલી મર્યાદા અને બ્રોકરેજમાં ઘટાડો
સેબીએ ઘણી ફંડ કેટેગરી માટે બેઝ એક્સપેન્સ રેશિયોની મહત્તમ મર્યાદા ઘટાડી દીધી છે.
- ઇન્ડેક્સ ફંડ અને ETF: આ માટે BER ની મર્યાદા 1% થી ઘટાડીને 0.9% કરવામાં આવી છે.
- ક્લોઝ્ડ-એન્ડેડ ઇક્વિટી સ્કીમ્સ: તેની મર્યાદા 1.25% થી ઘટાડીને 1% કરવામાં આવી છે.
વધારામાં, ટ્રેડિંગ સાથે જોડાયેલા બ્રોકરેજ ચાર્જની મહત્તમ મર્યાદા પણ ઘટાડવામાં આવી છે:
- કેશ માર્કેટ: બ્રોકરેજ કેપ 8.59 bps થી ઘટાડીને 6 bps કરવામાં આવી છે.
- ડેરિવેટિવ્ઝ માર્કેટ: બ્રોકરેજ કેપ 3.89 bps થી ઘટાડીને 2 bps કરવામાં આવી છે.
- વધારાના શુલ્ક નાબૂદ: એક્ઝિટ લોડ ધરાવતા ફંડ્સ પર લાગતો વધારાનો 5 બેસિસ પોઈન્ટ ચાર્જ સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવામાં આવ્યો છે.
આ પગલાંથી રોકાણકારોનો ખર્ચ ઘટશે અને લાંબા ગાળે તેમનો નફો વધી શકે છે.
3. અન્ય મુખ્ય સુધારા
સેબીએ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ સુધારાને મંજૂરી આપી છે:
- IPO પ્રક્રિયા સરળ: IPO (ઇનિશિયલ પબ્લિક ઓફરિંગ) નિયમોમાં ફેરફારને મંજૂરી મળી છે, જેનાથી પ્રક્રિયા સરળ બનશે. હવે કંપનીએ IPO પહેલા એક ટૂંકો અને સરળ ‘એબ્રિજ્ડ પ્રોસ્પેક્ટસ’ (Abridged Prospectus) આપવો પડશે, જેથી રોકાણકારો જરૂરી માહિતી સરળતાથી સમજી શકે.
- ડેટ માર્કેટમાં છૂટક ભાગીદારી: ડેટ માર્કેટને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, કંપનીઓને પબ્લિક ઇશ્યૂમાં છૂટક રોકાણકારોને વધારાનું વ્યાજ (extra interest) અથવા ઇશ્યૂ પ્રાઇસ પર ડિસ્કાઉન્ટ જેવા પ્રોત્સાહનો આપવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
- નિયમો ટૂંકા અને સરળ: સેબી ચેરમેન તુહિન કાંત પાંડેએ જણાવ્યું હતું કે નવા નિયમોની લંબાઈમાં આશરે 44% નો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે અને શબ્દોની સંખ્યામાં આશરે 54% નો ઘટાડો થયો છે.
આ તમામ નિર્ણયો મળીને રોકાણના સમગ્ર ઇકોસિસ્ટમને મજબૂત બનાવે છે, જેનાથી નાના રોકાણકારોથી લઈને મોટા રોકાણકારો સુધી તમામ માટે વાતાવરણ સુધરશે. સેબીના આ નવા નિયમો ભારતીય મૂડી બજાર માટે ‘ગેમ ચેન્જર’ સાબિત થઈ શકે છે.
