રાજસ્થાન એ ભારતના ઉત્તર ભાગમાં આવેલું એક રાજ્ય છે. ભરતપુર ભારત દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા રાજસ્થાન રાજ્યનું એક નગર છે. ભારતમાં એવા ઘણાં કિલ્લાઓ આવેલા છે જે તેની વિશિષ્ટતા માટે પ્રસિદ્ધ હોય. આવો જ એક કિલ્લો રાજસ્થાનના ભરતપુરમાં આવેલો છે, આ કિલ્લાને લોહગઢ (લોખંડનો ગઢ)ના કિલ્લાના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ કિલ્લાને કોઈ જીતી શક્યું નથી. અહીં સુધી કે અંગ્રેજોએ પણ આ કિલ્લા આગળ હાર માની લીધી હતી.
આ કિલ્લાનું નિર્માણ મહારાજા સૂરજમલે કરાવ્યું હતું, તે સમયે યુદ્ધ માટે તોપગોળા પ્રચલિત હતા માટે આ કિલ્લાનું નિર્માણ કરવા માટે વિશેષ પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ કિલ્લાને તોપગોળાની કોઈ અસર થતી નહોતી તે રીતે આ કિલ્લાનું નીર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ કિલ્લો જયપુરથી નજીક આવેલો છે.
એવું કહેવાય છે કે આ કિલ્લા પર અંગ્રેજોએ 13 વખત આક્રમણ કર્યું હતું. અંગ્રેજોની સેનાએ આ કિલ્લા પર સતત તોપમારો કર્યો હતો તેમ છતાં કિલ્લાને કોઈ અસર થઈ નહોતી.
અંગ્રેજો આ કિલ્લાને ભેદી શક્યા નહોતા. એક અંગ્રેજ ઈતિહાસકારના જણાવ્યા મુજબ આ કિલ્લાની દીવાલ માટીથી તૈયાર કરવામાં આવી હતી તેમ છતાં કોઈ તોપગોળો તેના પર અસર કરી શક્યો નહોતો.
આ કિલ્લાની આસપાસ તળાવ પણ તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું અને તેની દીવાલ એટલી ઊંચી તેમજ મજબૂત હતી કે દુશ્મન માટે તે પાર કરવી મુશ્કેલ હતી. આ કિલ્લા પર આક્રમણ કરવું સરળ નહોતું કારણકે જો તોપગોળો આ કિલ્લાની દીવાલ પર આવે તો તે ત્યાં ઘસાઈ જતો હતો અને તેની આગ શાંત થઈ જતી હતી. આ કારણે રાજસ્થાનમાં આવેલા આ લોહગઢ કિલ્લાને કોઈ નુક્સાન પહોંચ્યું નહોતું.
