શિયાળામાં વીજળી બચાવવા 4 સરળ ગીઝર હેક્સ
શિયાળાની ઋતુમાં ગરમ પાણીની જરૂર કોને ન હોય? સવારની ઠંડીમાં ગરમાગરમ પાણીથી સ્નાન કરવું કોઈ સ્વર્ગથી ઓછું નથી લાગતું. પરંતુ જેમ જેમ તાપમાન ઘટે છે અને આપણે ગીઝરનો ઉપયોગ વધુ કરવા લાગીએ છીએ, તેમ તેમ આપણી ખિસ્સા પર પણ તેનું ‘તાપમાન’ વધવા લાગે છે. જી હા, અમે વાત કરી રહ્યા છીએ વીજળીના બિલની, જે શિયાળામાં ઘણીવાર ચિંતાનું કારણ બની જાય છે.
જો તમે પણ એવા લોકોમાંથી છો જે ગીઝરના બિલને લઈને પરેશાન છો, તો ગભરાશો નહીં! થોડી સમજદારી અને કેટલીક સ્માર્ટ આદતો અપનાવીને તમે તમારા ગીઝરના ઉપયોગને વધુ કાર્યક્ષમ (Efficient) બનાવી શકો છો અને તમારા વીજળીના બિલને અડધું કરી શકો છો. આ માત્ર તમારા ખિસ્સાને હળવું થવાથી બચાવશે નહીં, પણ ઊર્જા સંરક્ષણ (Energy Conservation) માં પણ મદદ કરશે.
અહીં અમે તમને 4 એવી અચૂક અને સરળ રીતો જણાવી રહ્યા છીએ, જેને અપનાવીને તમે આરામથી ગરમ પાણીનો આનંદ માણી શકો છો અને સાથે જ વીજળીનું બિલ પણ નિયંત્રણમાં રાખી શકો છો:
૧. ગીઝરને સતત ‘ચાલુ’ (On) રાખવાની આદત બદલો
મોટી ભૂલ: ઘણીવાર લોકો એવું વિચારીને ગીઝરને સતત (Continuous) ચાલુ રાખે છે કે તેનાથી પાણી હંમેશા ગરમ રહેશે અને તેમને વારંવાર રાહ જોવી નહીં પડે. ઘણા ઘરોમાં સવારે નહાવાનો સમય શરૂ થવાથી લઈને બધાના સ્નાન પૂરું ન થાય ત્યાં સુધી ગીઝર ચાલુ રાખવામાં આવે છે. આ આદત સૌથી વધુ વીજળીનો વપરાશ કરે છે.
સ્માર્ટ રીત:
મેન્યુઅલ કંટ્રોલ અપનાવો: ગીઝર પાણીને ખૂબ જ ઝડપથી ગરમ કરે છે. સામાન્ય રીતે ૧૫ થી ૨૫ લિટરનું ગીઝર પાણી ગરમ કરવામાં ૫ થી ૧૫ મિનિટનો સમય લે છે.
જરૂર પહેલાં જ ચાલુ કરો: નહાવાની કે ગરમ પાણીની જરૂર હોય તેના બરાબર ૫ થી ૧૦ મિનિટ પહેલાં ગીઝરને ચાલુ કરો.
ઓટો કટ પછી બંધ કરો: જો તમારા ગીઝરમાં ઓટો કટ (Auto Cut) ફીચર હોય, તો પાણી ગરમ થતાંની સાથે જ તે આપોઆપ બંધ થઈ જાય છે. પરંતુ જો તમારું ગીઝર જૂનું હોય અથવા તમે વધુ બચત કરવા માંગતા હો, તો પાણી પૂરતું ગરમ થતાંની સાથે જ ગીઝરને મેન્યુઅલી બંધ કરી દો.
પાણી ગરમ રહે છે: સારી ગુણવત્તાવાળા ગીઝરમાં ઇન્સ્યુલેશન (Insulation) એટલું સારું હોય છે કે પાણી ગરમ થયા પછી પણ તે ઘણીવાર સુધી ગરમ કે હુંફાળું જળવાઈ રહે છે. આ રીતે તમે બિનજરૂરી વીજળીનો વપરાશ અટકાવી શકો છો.
આ નાની આદત અપનાવીને તમે ગીઝર ચાલવાના સમયને ઘણો ઓછો કરી શકો છો, જેની સીધી અસર તમારા માસિક બિલ પર પડશે.
૨. થર્મોસ્ટેટને યોગ્ય તાપમાન (50°C-60°C) પર સેટ કરો
મોટી ભૂલ: ઘણા લોકો ગીઝરના થર્મોસ્ટેટને મહત્તમ તાપમાન (Maximum Temperature) પર સેટ કરી દે છે, જેનાથી પાણી ઉકળતું ગરમ થઈ જાય છે. આટલું ગરમ પાણી તેમ છતાંય ઉપયોગમાં લેવાતું નથી અને તેમાં ઠંડુ પાણી ભેળવવું પડે છે. ગીઝરને મહત્તમ તાપમાન સુધી ગરમ કરવામાં સૌથી વધુ વીજળી ખર્ચ થાય છે.
સ્માર્ટ રીત:
આદર્શ તાપમાન રેન્જ: નિષ્ણાતોના મતે, ગીઝરનું થર્મોસ્ટેટ 50^\circ\text{C} (સેલ્સિયસ) થી 60^\circ\text{C}$ ની વચ્ચે સેટ કરવું સૌથી કાર્યક્ષમ માનવામાં આવે છે.
પૂરતી ગરમી અને ઓછો ખર્ચ: આ તાપમાને પાણી પૂરતું ગરમ થઈ જાય છે, જે નહાવા માટે આદર્શ હોય છે, અને ગીઝરને આ સ્તર સુધી પહોંચવામાં ઓછો સમય અને ઓછી વીજળી લાગે છે.
કાર્યક્ષમતાથી કામ: ખોટા તાપમાન સેટિંગથી ગીઝરને વારંવાર જરૂર કરતાં વધુ સમય સુધી ચાલુ રહેવું પડે છે. યોગ્ય તાપમાન સેટ કરવાથી ગીઝર કાર્યક્ષમતાથી કામ કરે છે અને વીજળીના બિલને નિયંત્રણમાં રાખે છે.
તાપમાનને માત્ર 5 ડિગ્રી ઓછું કરવાથી પણ તમારા વીજળીના બિલમાં 3% થી 5% સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે.
૩. વધેલા ગરમ પાણીનો સમજદારીપૂર્વક ઉપયોગ કરો
મોટી ભૂલ: ઘણીવાર લોકો ગીઝરમાં પહેલાથી હાજર હુંફાળા પાણીનો બગાડ કરે છે અને દરેક નાના કામ માટે ગીઝરને ફરીથી ચાલુ કરી દે છે. ઉદાહરણ તરીકે, હાથ ધોવા, વાસણ સાફ કરવા અથવા શેવિંગ માટે હળવું ગરમ પાણી જોઈએ છે.
સ્માર્ટ રીત:
ફરી ગરમ કરવાનું ટાળો: ગીઝર એકવાર પાણી ગરમ કરી દે છે, તો સારા ઇન્સ્યુલેશનને કારણે તે ઘણા કલાકો સુધી હુંફાળું જળવાઈ રહે છે.
નાના કામો માટે ઉપયોગ: આગલી વખતે જ્યારે તમને ચહેરો ધોવા કે નાના-મોટા કામ માટે હળવું ગરમ પાણી જોઈએ, તો ગીઝરને ચાલુ કરવાને બદલે પહેલાથી ગરમ પાણીનો ઉપયોગ કરો. આ તમને દરેક વખતે હીટિંગ સાઇકલ શરૂ કરવાથી બચાવશે.
થર્મલ ફ્લાસ્કનો ઉપયોગ: તમે ગરમ પાણીને કાઢીને થર્મલ ફ્લાસ્ક અથવા સારી રીતે ઇન્સ્યુલેટેડ (Insulated) ડોલમાં રાખી શકો છો, જેને પછીથી નાના કામો માટે વાપરી શકાય.
આ આદતથી વીજળીનો વપરાશ ઘણો ઓછો થઈ શકે છે, કારણ કે તમે વારંવાર ઠંડા પાણીને ગરમ કરવાની ઊર્જા ખર્ચથી બચી જાઓ છો.
૪. જૂના ગીઝરને 5-સ્ટાર રેટિંગવાળા નવા ગીઝરથી બદલો
મોટી ભૂલ: ઘણા લોકો ૧૦-૧૫ વર્ષ જૂના ગીઝરનો ઉપયોગ કરતા રહે છે, ભલે તે હવે ઓછા કાર્યક્ષમ (Less Efficient) બની ગયા હોય. જૂના ગીઝરમાં ઇન્સ્યુલેશન ખરાબ થઈ જાય છે અને હીટિંગ ટેકનોલોજી પણ જૂની હોય છે, જેના કારણે તે ખૂબ જ વધારે વીજળી ખાય છે.
સ્માર્ટ રીત:
5 સ્ટાર રેટિંગનું મહત્વ: નવું ગીઝર ખરીદતી વખતે હંમેશા બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી (BEE) દ્વારા આપવામાં આવેલ 5 સ્ટાર રેટિંગ વાળા મોડેલને જ પસંદ કરો. 5-સ્ટાર રેટિંગવાળા ગીઝર સૌથી ઓછી વીજળી ખર્ચ કરે છે.
નવી ટેકનોલોજીનો લાભ: આધુનિક ગીઝરમાં વધુ સારું PUF (Polyurethane Foam) ઇન્સ્યુલેશન હોય છે, જે પાણીને લાંબા સમય સુધી ગરમ રાખે છે.
ઓટો કટ અને ટાઈમર ફીચર: નવા ગીઝરમાં એડવાન્સ્ડ ઓટો કટ ફીચર હોય છે જે પાણી ગરમ થતાંની સાથે જ પાવર સપ્લાય કાપી નાખે છે, અને કેટલાક મોડેલોમાં ટાઈમર પણ હોય છે જેનાથી તમે ગીઝરને તમારી જરૂરિયાત મુજબ પ્રોગ્રામ કરી શકો છો. આ વીજળીના બિનજરૂરી વપરાશને સંપૂર્ણપણે રોકી દે છે.
ભલે નવું 5-સ્ટાર ગીઝર ખરીદતી વખતે થોડો વધુ ખર્ચ થાય, પરંતુ આ બચત તમને લાંબા ગાળે વીજળીના બિલમાં ભારે ઘટાડો લાવીને પાછી મળી જાય છે.
નિષ્કર્ષ: સમજદારીથી કરો ઉપયોગ, બિલ રહેશે નિયંત્રણમાં
ગીઝર એક જરૂરી ઉપકરણ છે, પરંતુ તેનો સમજદારીપૂર્વક ઉપયોગ કરવો જ સાચી ચતુરાઈ છે. ગીઝરને સતત ચાલુ ન રાખવું, થર્મોસ્ટેટને 50^\circ\text{C} – 60^\circ\text{C} પર સેટ કરવું, વધેલા ગરમ પાણીનો સદુપયોગ કરવો, અને જરૂર પડ્યે જૂના ગીઝરને 5-સ્ટાર મોડેલથી બદલવું — આ ચારેય રીતો તમારા વીજળીના બિલને અડધું કરવાની ક્ષમતા રાખે છે.
આ સરળ અને સ્માર્ટ ટિપ્સ અજમાવો અને શિયાળા દરમિયાન ગરમ પાણીનો ભરપૂર આનંદ લેતા હોવા છતાં તમારા ખિસ્સાને ભારે ઝટકો લાગવાથી બચાવો!
